Từ ngày 14 đến 17 tháng 10 năm 2025, tại Trụ sở IMO, London, Vương quốc Anh, Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) đã tổ chức Phiên họp bất thường lần thứ hai Ủy ban Bảo vệ Môi trường biển (MEPC/ES.2).
Phiên họp có sự tham dự của các Quốc gia Thành viên và Thành viên liên kết của IMO, cùng đại diện của các cơ quan Liên hợp quốc, tổ chức quốc tế liên chính phủ và phi chính phủ có quy chế tư vấn tại IMO.
Mục tiêu của phiên họp là xem xét và thảo luận việc thông qua các sửa đổi đối với Phụ lục VI Công ước MARPOL, liên quan đến Khung phát thải ròng bằng 0 của IMO (IMO Net-Zero Framework) một trong những nội dung trọng tâm trong Chiến lược giảm phát thải khí nhà kính của IMO.
Tại phiên họp, các quốc gia thành viên đã trao đổi và thảo luận sâu rộng về thời điểm và cơ chế thông qua bản sửa đổi Phụ lục VI Công ước MARPOL, trong đó nhiều ý kiến cho rằng việc thông qua ngay tại thời điểm này là chưa phù hợp. Các đại biểu nhấn mạnh các quy định liên quan đến Khung phát thải ròng bằng 0 của IMO trong dự thảo sửa đổi cần được đánh giá tác động một cách toàn diện, nhằm tránh ảnh hưởng bất lợi tới đội tàu đang hoạt động và hạn chế gánh nặng kinh tế đối với các quốc gia đang phát triển.
Sau quá trình thảo luận, cuộc họp đã tiến hành bỏ phiếu đối với đề xuất của Ả-rập Xê-út về việc hoãn cuộc họp thông qua dự thảo sửa đổi Phụ lục VI Công ước MARPOL do còn tồn tại nhiều bất đồng giữa các quốc gia thành viên (Việc bỏ phiếu đối với đề xuất của một quốc gia thành viên tại cuộc họp được thực hiện theo Quy tắc 31 - Quy chế làm việc của MEPC). Kết quả bỏ phiếu như sau: 57 phiếu thuận, 49 phiếu chống và 21 phiếu trắng. Trên cơ sở đó, MEPC quyết định lùi thời điểm xem xét, thông qua dự thảo sửa đổi Phụ lục VI thêm một năm.
Song song đó, Nhóm công tác Giảm phát thải khí nhà kính từ tàu họp ngày 16/10/2025 để hoàn thiện dự thảo kế hoạch công tác nhằm chuẩn bị cho việc có hiệu lực của Khung Net-Zero của IMO và Nhóm công tác liên kỳ về giảm phát thải khí nhà kính từ tàu biển (ISWG-GHG 20) tiếp tục họp từ ngày 20 - 24/10/2025 để thảo luận và xây dựng các hướng dẫn kỹ thuật phục vụ việc triển khai Khung phát thải ròng bằng 0, chuẩn bị cho việc có hiệu lực của Phụ lục VI Công ước MARPOL.
Trước khi có thời gian họp cụ thể của phiên họp thông qua dự thảo sửa đổi, các quốc gia thành viên IMO được khuyến nghị tiếp tục trao đổi, đánh giá tác động và hoàn thiện nội dung dự thảo, hướng tới đạt được sự đồng thuận rộng rãi về Khung phát thải ròng bằng 0 của IMO.
Ngoài ra, ngày 24 tháng 10 năm 2025, IMO đã ban hành Thông tri số 5085 về đề xuất sửa đổi Phụ lục VI của Công ước MARPOL do Canada, Na Uy và Vương quốc Liên hiệp Anh đệ trình đề nghị xem xét thông qua nội dung sử dụng nhiều chế độ vận hành động cơ đối với động cơ diesel hàng hải, bao gồm việc làm rõ các chu trình thử nghiệm động cơ và hướng dẫn chi tiết cách ghi chép trong báo cáo dữ liệu theo quy định 27 và 28; việc chỉ định khu vực Đông Bắc Đại Tây Dương là khu vực kiểm soát phát thải mới; quy định về khả năng truy cập cơ sở dữ liệu tiêu thụ dầu nhiên liệu của tàu (IMO DCS); và điều khoản rà soát biện pháp giảm phát thải khí nhà kính ngắn hạn tại kỳ họp MEPC 84, dự kiến được tổ chức tại IMO từ ngày 27 tháng 4 đến ngày 01 tháng 5 năm 2026.
Nhận thức rõ tầm quan trọng và tác động sâu rộng của việc sửa đổi Phụ lục VI Công ước MARPOL đối với đội tàu biển quốc gia Việt Nam, nhằm có cơ sở báo cáo Bộ Xây dựng và Chính phủ xem xét, tham gia ý kiến với Tổ chức Hàng hải Quốc tế theo nguyên tắc công bằng, phù hợp với năng lực và điều kiện thực tiễn của Việt Nam nói chung và đội tàu biển quốc gia nói riêng, đồng thời hài hòa lợi ích quốc gia với mục tiêu chung giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực hàng hải quốc tế, Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam trân trọng đề nghị Quý cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, bạn đọc:
1. Nghiên cứu, góp ý kiến và đề xuất cụ thể các điều khoản, nội dung cần chỉnh sửa, bổ sung, nêu rõ lý do, căn cứ pháp lý, khoa học, kinh tế - kỹ thuật và môi trường kèm theo đối với nội dung của các tài liệu IMO như sau:
a) Dự thảo sửa đổi Phụ lục VI Công ước MARPOL (MEPC/ES.2/WP.3);
b) Báo cáo nội dung cuộc họp ISWG-GHG 20 (ISWG-GHG20/WP.1/Rev1);
c) Báo cáo của Nhóm công tác Giảm phát thải khí nhà kính từ tàu về việc hoàn thiện dự thảo kế hoạch công tác nhằm chuẩn bị cho việc có hiệu lực của Khung Net-Zero của IMO (MEPC/ES.2/WP.4);
d) Đề xuất sửa đổi Phụ lục VI của Công ước MARPOL do Canada, Na Uy và Vương quốc Liên hiệp Anh đệ trình liên quan đến nội dung sử dụng nhiều chế độ vận hành động cơ đối với động cơ diesel hàng hải, bao gồm việc làm rõ các chu trình thử nghiệm động cơ và hướng dẫn chi tiết cách ghi chép trong báo cáo dữ liệu theo quy định 27 và 28; việc chỉ định khu vực Đông Bắc Đại Tây Dương là khu vực kiểm soát phát thải mới; quy định về khả năng truy cập cơ sở dữ liệu tiêu thụ dầu nhiên liệu của tàu (IMO DCS); và điều khoản rà soát biện pháp giảm phát thải khí nhà kính ngắn hạn dự kiến thông qua tại MEPC 84 (Circular Letter No.5085).
2. Đánh giá chi tiết, toàn diện mức độ tác động của các nội dung sửa đổi đối với hoạt động của đội tàu biển quốc gia Việt Nam nói chung cũng như đội tàu do doanh nghiệp mình quản lý, khai thác, đặc biệt về các khía cạnh kỹ thuật, kinh tế và năng lực tuân thủ.
3. Đánh giá khả năng cung ứng nhiên liệu cho tàu biển hoạt động tại Việt Nam, đảm bảo đáp ứng yêu cầu của dự thảo sửa đổi và Khung phát thải ròng bằng 0 của IMO.
4. Đánh giá năng lực đóng mới và hoán cải tàu sử dụng các nhiên liệu hoặc công nghệ phát thải ròng bằng 0, gần bằng 0 hoặc phát thải các-bon thấp (bao gồm: Hydro, điện (tàu pin điện thuần túy hoặc kết hợp với pin nhiên liệu hydro), Amoniac, Methanol, Ethanol, LNG, nhiên liệu sinh học và các công nghệ tương đương).
5. Các doanh nghiệp vận tải biển cung cấp thông tin về tuyến hành trình của tàu do doanh nghiệp quản lý, bao gồm các quốc gia mà tàu có tuyến hành trình đi, đến; các doanh nghiệp cảng biển báo cáo thông tin về tàu nước ngoài cập cảng tại Việt Nam, để phục vụ công tác đánh giá phạm vi ảnh hưởng và khả năng tuân thủ (có mẫu thu thập thông tin về tuyến hành trình và tàu cập cảng gửi kèm theo).
6. Đề nghị các cơ quan, đơn vị góp ý chi tiết nhằm bảo đảm tính thực chất và khả thi của các kiến nghị gửi tới IMO, tránh gửi các ý kiến mang tính chung chung hoặc định hướng khái quát.
Đề nghị Quý cơ quan, đơn vị gửi văn bản góp ý và các kết quả thực hiện nêu trên về Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam trước ngày 30/12/2025, để tổng hợp, hoàn thiện hồ sơ báo cáo Bộ Xây dựng theo quy định (qua Phòng Khoa học - Công nghệ và Môi trường, Chuyên viên Nguyễn Thị Hồng, điện thoại: 0976644907, email: hongnt.ktm@gmail.com hoặc Phòng Hợp tác quốc tế - IMO, chuyên viên Nguyễn Huệ An, điện thoại: 0989381989, email: annh@vinamarine.gov.vn).
Tài liệu đính kèm văn bản bao gồm:
(1) Dự thảo sửa đổi Phụ lục VI Công ước MARPOL (MEPC/ES.2/WP.3) bản tiếng Anh và bản dịch tiếng Việt nội dung nghị quyết để tham khảo;
(2) Nội dung tóm tắt diễn biến phiên họp MEPC/ES.2;
(3) Báo cáo nội dung cuộc họp ISWG-GHG 20( ISWG-GHG20/WP.1/Rev1);
(4) Báo cáo của Nhóm công tác GHG (MEPC/ES.2/WP.4);
(5) Thông tri số 5085 của IMO.
(6) Văn bản số 6533/CHHĐTVN-KHCNMT ngày 13/11/2025.
